In een van m’n eerdere blogs stelde ik dat innovatie voor zo’n 20% vraagt om creativiteit en voor zo’n 80% om het organiseren, het managen ervan. In dit artikel leest u het betoog ‘innoveren kun je (contro)leren’, door stapsgewijs aan de slag te gaan. Een aantal randvoorwaarden en aandachtspunten:
Denkpatronen.
Het begint met de bewustwording van het punt dat de mens ‘een gewoontedier’ is en vaste patronen heeft ontwikkeld van denken, handelen en waarnemen. Die patronen zijn veelal onbewust en hebben een functie; je hoeft niet overal over na te denken, veel van het dagelijkse leven gaat als vanzelf. Elk voordeel heeft zijn nadeel; we zien de wereld, de vraagstukken ervan en de mogelijke oplossingen, op onze eigen specifieke manier. En we zijn geneigd dat als ‘de waarheid’ te zien.
Innoveren kun je (contro)leren door:
- Bestaande denkpatronen te (laten) expliciteren, door met elkaar in gesprek te gaan (“Hoe zie jij dit… en wat maakt dat jij het zo ziet?”)
- Denkstijlen in te zetten om bewust op andere manieren naar ‘die wereld’ te kijken. Bijvoorbeeld de zgn. DIP (Denken In Problemen) – KIK (Kijken In Kansen) vragen.
Fouten en vastlopen:
“Vouten maaken mach”. Van fouten kan geleerd worden, mits het maken ervan wordt toegestaan. En naast het mogen maken van fouten is ‘het (even) vastlopen’ een wondermiddel. Juist door dat vastlopen ‘moet’ je op zoek naar andere denk- en zienswijzen.
Innoveren kun je (contro)leren door:
- Fouten als leerpunt(en) te benaderen; wat kunnen we verbeteren en wat is daarvoor nodig?
- Bij dat vastlopen bijvoorbeeld eens ‘even buiten te gaan lopen’. Een halfuurtje in de buitenlucht doet nog altijd wonderen, voor lichaam en geest, en zo voor de creatie van nieuwe ideeën.
- De wijsheid “als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg” echt ter harte te nemen. Er zijn vele (creatieve) werkvormen, die andere denk- en zienswijzen en zo nieuwe ideeën genereren. Gebruik eens de ‘omgekeerde brainstorm’: bijvoorbeeld “hoe kunnen we er voor zorgen dat de klant nooit meer terugkomt?”
Stap voor stap:
De zevenmijlslaarzen komen slechts voor in sprookjes. Innovatie begint meestal klein en gaat vervolgens èn vooral stap voor stap, met soms een stapje terug. Voor het structureren kunnen we putten uit een veelheid van stappenplannen en/of gedachten schema’s: Discover – Dream – Design – Destiny (Appreciative Inquiry), Noodzaak – Visie – Succes(verhalen) – (Verander)spirit – Structuur – Capaciteiten – Systemen (7 krachtenmodel), etc. etc.
Innoveren kun je (contro)leren door:
- De begin- en de gewenste eindsituatie in kaart te brengen, de route ernaartoe globaal te schetsen en door ‘gewoon’ een begin te maken: “You don’t have to see the whole staircase, to take the first step” (Martin Luther King).
- Vier successen, hoe klein dan ook.
- In te calculeren dat het altijd anders loopt dan je vooraf denkt.
Niet alleen:
Betrek anderen, juist ook van buiten de eigen organisatie. Inbreng van alle belanghebbenden is nodig, om vanuit verschillende perspectieven en patronen, naar een vraagstuk en mogelijke oplossingen te kijken. Zo ontdek je eigen èn organisatie-gebonden ‘blinde vlekken’.
Innoveren kun je (contro)leren door:
- Co-creatie: stel een team samen dat bestaat uit een grote diversiteit aan menskracht. Met mensen van buiten de context waarin het vraagstuk zich voordoet.
- De vaardigheid ‘uitstellen van oordelen’ is hierbij een aandachtspunt in het samenwerkingsproces.
Innoveren kun je (contro)leren:
In de training Vergroot je innovatiekracht en “reis om de wereld”, komen bovengenoemde punten o.a. aan de orde en gaan we op een gestructureerde en creatieve manier aan de slag, om:
- Vraagstukken te (her)definiëren (Oost; wijsheid, reflectie, bezinning)
- Daarvoor nieuwe ideeën te generen (Zuid; inspiratie, bezieling, emotie)
- Die ideeën anders te wikken en te wegen (West; onderzoeken, organiseren, beslissen)
- Te zorgen voor draagvlak en implementatie (Noord; richten, inrichten & verrichten. Volharden)